پخش زنده
امروز: -
جای پای محیط زیست در فیلم‌های جشنواره فیلم فجر
سه فیلم خاتی، ناتورِ دشت و تاکسیدرمی دارای بن‌مایه‌های مرتبط با محیط‌زیست بوده‌اند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما سرپرست مرکز آموزش محیط‌زیست و تربیت محیطبان سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: با گذشت ۹ روز از اکران فیلم‌های سینمایی چهل و سومین جشنواره فیلم فجر و نزدیک شدن به پایان جشنواره، فیلم‌هایی که از نظر هیئت داوران بخش محیط‌زیستی بیشترین جنبه‌های محیط‌زیستی را داشته‌اند، مشخص شدند.
محمد مدادی، سرپرست مرکز آموزش محیط‌زیست و تربیت محیطبان سازمان حفاظت محیط‌زیست، گفت: کمیته داوران محیط‌زیستی چهل و سومین جشنواره فیلم فجر در بخش تجلی اراده ملی اعلام کردند که تا روز نهم این جشنواره، ۳۰ فیلم به اکران درآمده است و از این بین بسیاری از فیلم‌ها دارای نکاتی از محیط‌زیست بوده‌اند.
عضو هیات داوران بخش محیط‌زیست چهل و سومین جشنواره فیلم فجر افزود: به عقیده کمیته داوران بخش محیط‌زیست این جشنواره، بسیاری از فیلم‌های اکران شده به دلیل عدم استفاده فیلمسازان از مشاوران و متخصصان محیط‌زیستی در ارائه مفاهیم مربوط به آن دچار چالشهای جدی بوده‌اند، اما در این میان، سه فیلم خاتی،
ناتورِ دشت و تاکسیدرمی دارای بن‌مایه‌های مرتبط با محیط‌زیست در ایده‌پردازی، محتوا و داستان بوده‌اند.
نقد و بررسی فیلم هایی با بن مایه های محیط زیستی از دیدگاه هیئت داوران محیط‌زیستی به شرح ذیل است:
ناتورِ دشت
فیلم سینمایی «ناتور دشت» به کارگردانی سید محمدرضا خردمندان، داستان گم شدن یک دختربچه را در منطقه‌ای بومی به تصویر می‌کشد. این فیلم با الهام از یک رویداد واقعی ساخته شده که اوایل سال ۱۴۰۳ در یکی از روستا‌های استان گلستان رخ داد و تلاش دارد تا اثرات مخرب فردی و اجتماعی اعتیاد را بیان کند.
در کنار خط سیر اصلی داستان، احمد پیران، محیط‌بانی بازنشسته، در حالی که قصد ترک روستا برای حضور در مسابقه کشتی فرزندش را دارد، متوجه می‌شود که دختر کوچک یکی از محلی‌ها ناپدید شده است. حسب اتفاق پدر دختر بچه‌ی گم شده، سال‌ها پیش در اثر تیراندازی به دلیل نامعلوم در جنگلی مه آلود توسط محیطبان پیران از ناحیه پا دچارنقص شده است. او در فیلم از این حادثه دچار عذاب وجدان و شرمساری است و نمی‌تواند بی‌تفاوت بماند، با اتکا به جایگاه اجتماعی خود، خبر گم شدن دختر را در فضای مجازی منتشر کرده و از مردم درخواست کمک می‌کند.
فیلم علاوه بر خط اصلی، دارای خرده داستان‌هایی است که پیرو خط اصلی داستان است. از جمله اینکه محیطبان بازنشسته دیگری که همکار نقش اول داستان بوده، پس از بازنشستگی به قاچاق پرنده روی آورده است و از قضا تنها کسی است که شاهد خطای تیراندازی محیطبان پیران بوده است.
نکات برجسته فیلم از نظر محیط‌زیستی:
- پایگاه اجتماعی قوی یک محیطبان بازنشسته که باعث می‌شود مردم چند روستا با یک فراخوان او برای کاری داوطلبانه بسیج شوند.
- امکان پیشامد اتفاقات ناخواسته در شغل محیط‌بانی.
- آزاد کردن پرندگان در قفس توسط قهرمان داستان به عنوان نماد حرکت محیط زیستی
- درج عبارت یا ضامن آهو روی اتومبیل جیپ آهوی احمد پیران
- اشاره به قنات‌های خشکیده
ابهامات فیلم:
_ وجود جنبه‌های منفی شخصیت محیطبان‌ها در کنار جنبه مثبت که برخورداری از موقعیت اجتماعی و اعتماد جامعه بوده است.
_ فعالیت یک محیطبان باز نشسته در امر قاچاق پرنده
_ عدم ارائه هویتی جامع و شفاف از شخصیت محیطبان
_ رهاسازی غیر اصولی، بدون مطالعه و توجه به زیستگاه گونه، سابقه پرنده‌ها از لحاظ وحشی یا دست آموز بودن و. توسط محیطبان.
خاتی
فیلم «خاتی» به کارگردانی فریدون نجفی، فیلمنامه نویسی احمد رفیع‌زاده، آهنگسازی آریا عظیمی نژاد و بازیگری سارا بهرامی در نقش خاتی، سعید آقاخانی در نقش قباد (برادر شوهر خاتی) در سال ۱۴۰۳ ساخته شده است.
این فیلم از معدود فیلم‌های سینمای ایران است که با دیدگاه محیط‌زیستی ساخته شده و چالشهای فرهنگی و نیز تعارض زیستگاه حیات وحش و انسان را بیان می‌کند و با هدف افزایش دانش و فرهنگ محیط زیستی مخاطب ساخته شده که به‌نظر می‌رسد در سکانس‌هایی از فیلم، اصرار به بیان واقعیت‌های فرهنگی محیط‌زیست، نشان از وفاداری فیلمنامه‌نویس و کارگردان آن نسبت به مسائل فرهنگی در این حوزه است که حتی باعث شده در سکانس‌هایی از فیلم ارائه اطلاعات فرهنگی به مخاطب بر هیجان‌انگیز کردن فیلم غالب شده و روند فیلم کُند شود.
در ابتدای فیلم، بر اثر آتش‌سوزی که به نظر تعمدی در جنگل‌های زاگرس (مکانی نامشخص) ایجاد شده، حیوانات یا آسیب دیده بودند یا به منطقه سکونت انسان برای تهیه غذا نزدیک شده بودند و در این بین تعارض آشکار زیستگاه بین انسان و حیات وحش شکل می‌گیرد.
خاتی زنی قوی، شجاع و عاشق حیات وحش و محیط‌زیست است که همراه دو فرزندش در کوهستان چادر زده و زندگی می‌کند. خرسی که پیشتر در توله‌گی با حمایت خاتی بزرگ و در طبیعت رها شده بود در حمله‌ای به دامون (شوهر خاتی) که برای شکار خرس به جنگل رفته بود، وی را کشته است.
در سکانس‌هایی از فیلم، آسیب‌هایی که آتش‌سوزی به کلاغ و روباه زده و خاتی (که دوستدار محیط‌زیست و حیات وحش است) در حال تیمار کردن آنهاست به نمایش کشیده می‌شود همچین خاتی به طور موقت از دو توله خرس نگهداری می‌کند.
در فیلم به فرهنگ غلط مردم و برداشت نادرست آنها از حیات وحش اشاره می‌شود.
نکات برجسته فیلم:
- در بیشتر لحظات فیلم، تصاویر زیبا و چشم‌نوازی در پشت سر بازیگران از منطقه قابل مشاهده است.
- عناصر طبیعت همچون کوه، درخت، جنگل و انواع حیات وحش در کنار انسان در فیلم به نمایش در آمده که تجربه‌ای نو برای بیننده به ارمغان می‌آورد.
- صدا‌های طبیعت، بیننده را کاملا در فضای فیلم قرار می‌دهد و موسیقی محلی نیز به مقدار مناسب و گسسته در فیلم گوش‌نواز است.
- به بسیاری از معضلات محیط زیستی همچون: آتش زدن عمدی طبیعت، خرافات و تصمیم به شکار خرس به دلیل خسارت، انتقام‌گیری و تعارض زیستگاه انسان و حیات وحش، حضور احتمالی حیات وحش در جاده و احتمال تصادف با آن اشاره شده است.
- فیلم به دنبال ارائه مسائل فرهنگی محیط‌زیستی و اجتماعی و مرزبندی بین زندگی انسان و دیگر موجودات زنده است و به دنبال سیاه‌نمایی نیست.
نکات چالش برانگیز:
- بازیگران با لهجه محلی صحبت نمی‌کنند که دلیل آن شاید بی‌نیاز کردن مخاطب از زیرنویس بوده باشد.
- فیلم فراز و فرود زیادی ندارد و روند آن کند است.
- بیان مسائل فرهنگی، سینمایی بودن و هیجان انگیز بودن فیلم را کاهش داده است.
وجود اشکالاتی در نحوه جابه‌جایی و انتقال خرس
تاکسیدرمی
فیلم تاکسیدرمی به کارگردنی محمد پایدار تلاش دارد تا چند واقعیت تاریخی را دستمایه خلق یک اثر طنز کند.
علاقه عبدالرضا پهلوی به شکار و تاکسیدرمی از یک طرف، و تلاش رژیم اسرائیل برای تصاحب ذخایر ژنتیکی کشورمان از سوی دیگر و نیز سوگیری های بین المللی در رابطه با انقلاب و خاندان پهلوی از جمله این واقعیتهاست.
اما عدم ساختارمندی قوی که شاید ناشی از ضعف فیلمنامه و در بخشی کارگردانی است باعث شده تا فیلم نه در بیان واقعیتها موفق باشد و نه در خلق یک طنز اثرگذار، به نحوی که بتواند تماشاگر را تا انتهای فیلم با خود همراه کند.
شروع فیلم با یک صحنه شکار و پس از آن طرح این گزاره که هر جانداری باید از میان مردن و تاکسیدرمی شدن یکی را انتخاب کند، سعی در القای ذهنیت مثبت نسبت به تاکسیدرمی و شکار حیوانات با هدف تاکسیدرمی دارد.
اما در ادامه این خط هرگز تلاشی برای انتقال پیامهایی برای حفاظت از حیات وحش، چالشهای مرتبط با شکار غیر مجاز و قاچاق اجزای حیات وحش و تهدیدهای ناشی از آن انجام نمی دهد.
نقاط قوت فیلم:
-پرداختن به موضوع تاکسیدرمی به عنوان یک واقعیت در دنیای حیات وحش
انتقال اطلاعات از یک گونه بومی (گوزن زرد) و زیستگاه آن،
استفاده از صدای پرندگان و حیات وحش
اهمیت حیات وحش و تلاش رژیم صهیونیستی برای تصاحب آن
نقاط چالش برانگیز فیلم:
عدم انتقال پیام مشخص در رابطه با محیط زیست و بویژه حفظ حیات وحش
_ عدم پرداختن به جوانب منفی شکار غیر مجاز
و نکته آخر اینکه، موضوع و داستان فیلم در صورت پردازش قوی می توانست آن را به یک فیلم جذاب و اثرگذار در موضوع حیات وحش تبدیل کند.
نظر شما